Memet Fuat - Karacaoğlan

Memet Fuat - Karacaoğlan

Yaşamı

Karacaoğlan’ın yaşamı üzerine, belge değeri olan yazılı kaynaklarda bilgi yoktur. Kendi şiirlerinden, halk söylentilerinden, kuşaktan kuşağa anlatılagelen menkıbelerden çıkarılan bilgilerin ise birbirini tutmadığı görülüyor.

Karacaoğlan halkımızın benimsediği, varlığında eridiği ozanlardandır. Türk halkı onun söylediği şiirlerle yetinmemiş, onun adına şiirler söylemiştir.

Şiirlerinden hangilerinin gerçekten kendisinin olduğunu, hangilerinin sonradan uydurulduğunu ayırmak kolay değildir.

Hoca Hamdi Efendi’nin anılarında, «karayağız, seyrek sakallı, şuh meşrep, uzunca boylu levent bir adam» diye tanıtılan Karacaoğlan’ın yaşamı üzerine, çeşitli şiirleri yorumlanarak edinilen daha başka bilgiler de var: Gurbete iki kız kardeşiyle çıkmış, arkalarında bir ağlayanları yokmuş, (anlaşılan anası da ölmüşmüş). Bir ara Bursa’da ev bark sahibi olmuş. Kaç kere evlendiği bilinmiyor.

Evlat acısı da görmüş. Bir şiirine göre de aşireti devletçe Hama’ya sürgün edilmiş. Çok uzun yaşamış, öldüğünde iyice yaşlı imiş.

Uzmanlar böyle kesin tarihler veremiyorlar. Yalnız şiirlerde bazı tarihsel olaylara değinmeler var, onlardan yararlanarak şairin on yedinci yüzyılda yaşadığını söylüyorlar.

(şiirleri) Yaşadığı toplumu yansıtmıyor. Bir ozan olarak o korkunç çağdan etkilenmemiş. Anadolu halkının çektiklerinden söz etmiyor.

Bu bir sanat anlayışı sorunu. Nitekim Karacaoğlan’da göçebe yaşamının acıları da yansıtılmaz. (s. 21)

Uçarı çapkın, yaşama sevinci ile dolup taşan, gurbetçiliği, dertleri, sıkıntıları hep aşklarına bağlanan, gezdiği yürüdüğü yerlerdeki insanların nabzına göre şerbet veren bir saz şairi. (s. 22)

Karacaoğlan, Divan edebiyatının Halk edebiyatını büyük oranda etkilediği bir dönemde, bu etkinin izlerini hiç taşımayan şiirler yazmıştır. Bütünüyle halk beğenisine, halk düşüncesine, halk duyarlığına bağlı kalmış, okumuş edebiyatına yönelik özenti şiirlere kesinlikle uzak durmuştur. (s. 26)

…çevresinde yaşayan halkın sözlüğüyle yazmıştır.

Karacaoğlan’ın şiirleri arasında en büyük yeri koşmalar tutar, sonra semailer ile varsağılar, sonra da türküler gelir. Destanları görece azdır.

51

İncecikten bir kar yağar

Tozar Elif Elif deyi

Deli gönül abdal olmuş

Gezer Elif Elif deyi

Elif’in uğru nakışlı

Yavrı balaban bakışlı

Yayla çiçeği kokuşlu

Kokar Elif Elif deyi

Elif kaşlarını çatar

Gamzesi sineme batar

Ak elleri kalem tutar

Yazar Elif Elif deyi

Evlerinin önü çardak

Elifin elinde bardak

Sanki yeşil başlı ördek

Yüzer Elif Elif deyi

Karac’oğlan eğmelerin

Gönül sevmez değmelerin

İliklemiş düğmelerin

Çözer Elif Elif deyi

(s. 101)

53

Ağlayı ağlayı düştüm yollara

Karışayım boz bulanık sellere

Adı sanı duyulmadık illere

Gitmeyince gönül yârdan ayrılmaz

Ahım kaldı şu gelinin ahdında

Deremedim güllerini vaktında

Karanlık gecede kolum altında

Yatmayınca gönül yârdan ayrılmaz

Gözüm kaldı şu kaplanın postunda

Azrail de can almağın kasdında

Döne döne teneşirin üstünde

Yunmayınca gönül yârdan ayrılmaz

Hadini de Karac’oğlan hadini

Aramazlar gurbet il’e gideni

Ak göğsün üstünde çakır dikeni

Bitmeyince gönül yârdan ayrılmaz

(s. 103)

78

Vara vara vardım ol kara taşa

Hasret ettin beni kavim kardaşa

Sebep ne gözden akan kanlı yaşa

Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

Nice sultanları tahttan indirdi

Nicesinin gül benzini soldurdu

Nicelerin gelmez yola gönderdi

Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

Karac’oğlan der ki kondum göçülmez

Acıdır ecel şerbeti içilmez

Üç derdim var birbirinden seçilmez

Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

(s. 135)

---

De Yayınevi

Mart 1977